Damian Markowski „Płonące kresy”

„Płonące kresy” Damiana Markowskiego  to jak na razie jedyna znana mi  publikacja, która  w sposób kompleksowy i bardzo wnikliwy kreśli dorobek zbrojny Armii Krajowej  na całych dawnych wschodnich  kresach II Rzeczypospolitej w okresie II wojny światowej.  Dotyczy o ogromnego, obejmującego obszar od Wileńszczyzny, przez Wołyń aż po Karpaty, zakresu działalności polityczno – wojskowej polskiego podziemia niepodległościowego ze szczególnym uwzględnieniem operacji „Burza”. Widziana i oceniana przez autora jest ona  z perspektywy walk toczonych z niemieckim okupantem, bardzo aktywnymi w tym rejonie sotniami Ukraińskiej Powstańczej Armii, kolaborującymi litewskimi jednostkami gen. Pavliasa Plechaviciusa i wymuszoną (najczęściej kończącą się tragicznie) współpracą z Armią Czerwoną. Obserwujemy powstanie polskich podziemnych struktur, ich organizacje, zakres terytorialny, funkcje, liczebność oddziałów partyzanckich,  specyfikę  poszczególnych Okręgów Armii Krajowej i tego jak przekładało się to na działalność zbrojną w terenie.  Zmieniające się w zależności od bieżącej sytuacji polityczno –wojskowej założenia,  koncepcje i plany dotyczące samej akcji „Burza” oraz  to  jak wyglądał jej dokładny przebieg: na Wołyniu (walki toczone przez 27 Wołyńska DP), Nowogródczyźnie i  Wileńszczyźnie (słynna operacja „Ostra Brama”, bitwa pod Krawczunami), na Polesiu (boje toczone przez 30 Poleską DP) w Tarnopolskim i na innych  polskich terenach. Prześledzimy szlak bojowy poszczególnych oddziałów i jednostek,  biorąc udział w potyczkach, dużych zbrojnych starciach i wielkich bitwach. Osobnym i wyraźnie eksponowanym tematem jest kwestia stosunków  polsko –ukraińskich, zwłaszcza w kontekście  działalności Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów ( i  jej zbrojnego ramienia UPA) i jej zaangażowania  w  ludobójstwo ludności polskiej na  Wołyniu  oraz szeregu spraw dotyczących  litewskich i radzieckich oddziałów partyzanckich.

Publikacja Damiana Markowskiego  jest znakomicie udokumentowana i oparta o  sprawdzone historyczne źródła,  wzbogacone dodatkowo licznymi zdjęciami, mapami, schematami, rozkazami i wspomnieniami (nie tylko polskimi), będącym znakomitym dopełnieniem treści. Bardzo solidnie przygotowany, analityczny  owoc  pracy badawczej oraz  kolejny milowy krok na drodze wypełnienia białych plam z dziejów naszej historii najnowszej i ocalenia dla potomnych świadectwa bohaterskich obrońców Polski i polskości na kresach wschodnich. Pozycja bez wątpienia godna polecenia.

Leave a Reply

XHTML: You can use these tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>