„Niepodległość Polski nie jest chimerą poetów i nie jest punktem partyjnego programu, lecz jest powietrzem żywotwórczym, bez którego płuca polskie nie mogą oddychać”.
I wojna światowa ze względu na doniosły wymiar polityczno – historyczny dla Polski i Polaków oraz szeroki, ale wiąż mało znany wachlarz zagadnień i zjawisk które jej dotyczą ( bądź co bądź w PRL-u, z oczywistych powodów, były one marginalizowane, traktowane bardzo powierzchowni i tendencyjnie), stanowi dla odbiorców, zwłaszcza młodego pokolenia, niezwykle fascynujący i ciekawy obszar naszych XX-wiecznych dziejów.
Nakłem wydawniczym Ośrodka Karta ukazała się właściwie niezwykle interesujące opracowanie Pani Agnieszki Dębskiej zatytułowana „Polski wir I wojny”, będąca wielopłaszczyznowym i wieloperspektywicznym spojrzeniem na burzliwy okres lat 1914-1918 w kontekście politycznej i zbrojnej walki o odzyskania niepodległości Rzeczypospolitej. Książka zdecydowanie wyróżnia się na tle innych historycznych czy popularnonaukowych publikacji odnoszących się do tego zaganiania, zarówno w formie jak i treści, co powoduje iż przedstawione tu fakty i wydarzenia wydają nam się bliższe i niemal namacalne.
To mające ogromne dla nas znaczenie, ułożone w chronologicznym porządku historyczne fakty, rozgrywające się zarówno na arenie międzynarodowej jak i na ziemiach zaborczych a widziane oczami wielkich polskich przywódców (Józef Piłsudski, Ignacy Jan Paderewski, Roman Dmowski, Wincenty Witos), osobistości życia publicznego ( Zofia Nałkowska, księżna Maria Lubomirska, Maria Dąbrowska, Stanisław Grabski, Maciej Rataj) oraz całej gamy zwykłych przedstawicieli polskiego społeczeństwa, posiadających rożne poglądy polityczne, status materialny i społeczny oraz różne zapatrywania co do przeszłości naszej ojczyzny: duchownych, oficerów, członków Drużyn Strzeleckich, lekarzy, dziennikarzy, pisarzy, nauczycieli, uczniów, ludzi kultury, kolejarzy, działaczy partyjnych itd.
Ich wspomnienia, wypowiedzi, reakcje, listy, fragmenty dzienników czy pamiętników (chylę czoło przed iście tytaniczną pracą jaką włożyła autorka w zebrane tego wszystkiego w jedną spójną całość), przeplatają się z fragmentami artykułów prasowych tego okresu (Gazeta Codzienna, Tygodnik Ilustrowany, Kurier Poznańskim, Gazeta Warszawska) odezwami do mieszkańców i żołnierzy, wojskowymi raportami, meldunkami z przebiegu działań zbrojnych, i politycznymi manifestami .
Wszystko to pozwala nam uchwycić złożoność i zróżnicowanie polskiego społeczeństwa (podzielonego przecież miedzy trzech zaborców, ze wszystkimi tego konsekwencjami) zaangażowanego, mniej lub bardziej aktywnie, w ideę stworzenia suwerennego państwa polskiego. To wpisane w historyczny rys i zmieniające się w kolejnych latach geopolityczne uwarunkowania spojrzenie na rożne polityczno – militarne nurty, koncepcje i niekiedy bardzo odmienne strategie i wizje, jakie nasi przywódcy i przedstawiciele różnych orientacji działacze próbowali wdrażać w życie. Świadectwo ogromnych, piętrzących się trudności, niełatwych wyborów, dramatu bratobójczych walk i działań służących jednemu celowi – niepodległości. Owo pozostawiane przez naszych rodaków i zachowane dla potomności bogactwa pozwala nam dziś wczuć się w klimat tych burzliwych lat, dzięki czemu szereg przedstawionych faktów i podjętych wówczas decyzji wydaje nam się bardziej zrozumiała i celowa.
Książka „Polski wir I wojny” jest nacechowanym emocjonalnie, istnym kompendium wiedzy o rożnych obliczach straszliwego konflikty lat 1914-1918 w wyniku którego Polska po 123 latach niewoli, wróciła na mapy Europy i Świata.
Naprawdę polecam!!!
