Artur Szrejter „Wielka wyprawa księcia Racibora”

 Za sprawą Instytutu Wydawniczego ERICA po raz kolejny mamy okazję przenieść się w odległy, wciąż mało znany  XI i XII -wieczny świat naszych przodków. Książka uznanego znawcy tematu Artura Szrejtera zatytułowana  „Wielka wyprawa księcia Racibora” jest opowieścią o jednej z największych ( kilkaset okrętów i około 30 tysięcy wojowników) i najbardziej spektakularnych wypraw zbrojnych przeciw naszym północnym sąsiadom , którą na zlecenie Bolesława Krzywoustego poprowadził w 1136 roku książę pomorski Racibór. Jest to pierwsze w naszej historiografii tak szczegółowe opracowanie tego tematu. Celem połączonych sił polsko – pomorskich ( a niewykluczone że i obodrzyckich) było zdobycie sławnego norweskiego grodu  Kunungahela, uświęconego tradycją miejsca spotkań skandynawskich królów, przechowywania najświętszej relikwii Świętego Krzyża i niezmiernego bogactwa jego mieszkańców. Autor opierając się na zachowanych dokumentach (Norii Strulson „Saga o Magnusie Ślepym i Heroldzie Słudze Bożym) oraz  licznych współczesnych badaniach i osiągnięciach naukowych ( z dziedziny archeologii, lingwistyki, kulturoznawstwa, etnologii, literaturoznawstwa itd.) z iście detektywistyczną żyłką dokładnie odtwarza nam przebieg tej kampanii, to z jakich powodów zdecydowano się na tak niebezpieczne przedsięwzięcie, jak wyglądało oblężenie  a w końcu zdobycie i splądrowanie tego wielkiego miejskiego ośrodka. Wliczając w to oczywiście skutki doraźne, takie jak manifestacja siły, wzbudzenie strachu i  bogate  łupy  oraz  długoterminowe polegające na  utrwaleniu  i wzroście militarnego i politycznego znaczenia w tej części Europy. Czytając książkę Pana Szrejtera odniosłem wrażenie iż sama wyprawa (mimo iż stanowi naturalnie  centralną oś wydarzeń) jest niejako punktem wyjścia do wspaniałej opowieści o końcu wczesnego średniowiecza i pewnej epoki zarówno w odniesieniu do Słowian jak i Wikingów. Autor, co rusz robi niezwykłe ciekawe historyczne wycieczki, obala mity, snuje teorie, wysuwa hipotezy, sypie ciekawostkami i prowadzi polemikę z uznanymi już autorytetami (prof. Gerard Labuda, czy prof. Krystyna Pierocka). Opiera się przy tym i kreśli  szerokie historyczne, gospodarcze, militarne, religijne, społeczne i obyczajowe spektrum. Poznamy geopolityczną  i etniczną strukturę ówczesnych europejskich państw oraz  panujące układy i zależności między nimi. Zagłębimy się w meandrach zamysłów Bolesława Krzywoustego poznając kierunki jego ekspansywnej i dalekosiężnej polityki. Spróbujemy rozwikłać i zrozumieć skomplikowane stosunki w basenie morza bałtyckiego, stopniowy upadek plemiennych więzów,  wzrost znaczenia, bogatych i wpływowych miast, wciąż postępującą (częstokroć ogniem i mieczem) chrystianizację i  kurczące się gwałtownie ostoje pogaństwa, trudną sytuacje w rozbitej i targanej wojnami domowymi Skandynawii,  (zwłaszcza Norwegii i Danii). Książka utrzymana jest w niezwykle interesującej popularnonaukowej formie, przez co bez kłopotu trafia do każdego rodzaju odbiorców bez względu na wiek i zasób wiedzy. Zaopatrzona w dopełniające militarne opisy świetnie wykonane rysunki  i mapy sytuacyjne.

Pod względem edytorskim bez zarzutu, (twarda oprawa, bardzo dobra jakość papieru i druku, przejrzystość tekstu) ale do tego  Wydawnictwo ERICA już na przyzwyczaiło. Jak czytamy w opisie jest to pierwsza części z cyklu „Wojny wikingów i Słowian” więc zanosi się na naprawdę ciekawą i bardzo pouczającą przygodą z tą wciąż noszącą wiele białych plam epoką. Naprawdę gorąco polecam.

Leave a Reply

XHTML: You can use these tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>