Nakładem wydawnictwa Demart z serii „biografie przeklęte” ukazała się znakomita publikacja Wiesława Romanowskiego „Bandera terrorysta z Galicji”, prezentująca nam postać jednego z najbardziej kontrowersyjnych polityków ubiegłego wieku. Dla nas Polaków Stefan Bandera skrajny ukraiński nacjonalista, przywódca OUN- UPA to symbol i ucieleśnienie wszystkich najgorszych cech politycznego ekstremizmu. Terrorysta, morderca, twarz zbrodniczej doktryny odpowiedzialnej za niewysłowione cierpienia i masowe ludobójstwo naszych rodaków na południowo wschodnich terenach Rzeczypospolitej. Dla rzesz Ukraińców (zwłaszcza młodego pokolenia) to wielki narodowy bohater, charyzmatyczny, obrosły legendą przywódca, bojownik o jedność i niepodległość ukraińskiego państwa. Człowiek o którym kręcone są filmy, pisane książki i opracowania naukowe, któremu potomni stawiają pomniki, uwieczniają na znaczkach pocztowych a prezydent Wiktor Juszczenko specjalnym dekretem z dnia 20 stycznia 2010 roku nadaje mu pośmiertnie tytuł Bohatera Ukrainy.
Biografia zaczyna się dość nietypowo bo od zamachu na życie głównego bohatera, dokonanego przez agenta KGB ( na osobiste polecenie Nikity Chruszczowa) Bohdana Staszyńskiego 15 października 1959 roku. Zamachu dodajmy udanego. Owo wydarzenie staje się punktem wyjścia do ukazania złożoności tej postaci, jak również politycznego tła tamtych czasów oraz rysu środowiska ukraińskich organizacji emigracyjnych, podzielonych, zwalczających się wzajemnie i niezdolnych do wypracowania jakiejkolwiek platformy porozumienia. Coraz bardziej tracącego kontakt i poparcie w samym Kraju oraz wśród i tak dość sceptycznie nastawionych zachodnich organizacji wywiadowczych. Dotyczy to również Stefana Bandery coraz bardziej tracącego na zaznaczeniu, izolowanemu, osamotnionemu, pozbawionego politycznego zaplecza i finansowego wsparcia.
Aby lepiej zrozumieć owa złowróżbną dla Polaków postać autor przedstawia nam jego biografie od lat najmłodszych ( życie w przesyconej greko-katolicyzmem i wiarą w niepodległość Ukrainy rodzinie), poprzez pierwsze kroki w działalności podziemnej ukraińskiego nurtu nacjonalistycznego, kolejne stopnie i szczeble w organizacji OUN i w jej ramach wielopłaszczyznową działalność na różnych polach ( łączność, zbieranie funduszy, propaganda, lecz również napady, pobicia, porwania, zabójstwa oponentów i przeciwników politycznych, tworzenie siatki agenturalnej i terrorystycznej). Osadzenie w polskim więzieniu za udział w zabójstwie ministra spraw wewnętrznych Bolesława Piernackiego oraz okres wzmożonej aktywności politycznej i wojskowej związanej z II wojną światową i próbą (przy pomocy nazistowskich Niemiec) wskrzeszenia niepodległego państwa, kolejne uwięzienie tym razem w hitlerowskim obozie koncentracyjnym Sachsenhausen i dalsze losy w powojennej rzeczywistości
Wszystko to ukazane w szerokiej płaszczyźnie skomplikowanych stosunków polsko-ukraińskich ( politycznych, społecznych, wojskowych, ekonomicznych, etnicznych) wpisane w echa wielkiej europejskiej i światowej polityki.
Kim więc jawi się nam dziś, w świetle nowych dokumentów przywódca OUN- UPA Stefan Bandera? Politycznym ekstremistą i gnanym niepohamowaną ambicją radykalnym watażką? Wielkim ukraińskim bohaterem narodowym? Ludobójcą i zbrodniarzem mającym na swych rękach niewinnie przelaną krew tysięcy ludzi? Patriotą i przywódcą walczącym o niepodległość własnej ojczyzny? Pozbawionym skrupułów, bezwzględnym, podszywającym się ideologicznie bandytą z przerostem ego? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziecie z całą pewnością w tej lekturze.
Książka Wiesława Romanowskiego „Bandera terrorysta z Galicj” jest znakomicie przygotowana pod względem merytorycznym, na pierwszy rzut oka widać ogromną historyczną wiedzę autora oraz świetną znajomość realiów opisywanych czasów i wydarzeń. Bogaty materiał źródłowy (wzbogacony unikalnymi zdjęciami) oraz dostęp do nowych dokumentów i akt, powoduje iż na wiele wydawało by się znanych faktów pisarz rzuca zupełnie nowe światło. Dodatkowym atutem tej publikacji ( ukłon w stronę Wydawnictwa) jest jej naprawdę bardzo dobre wydanie: porządna twarda oprawa, bardzo dobra jakość papieru i druku.
To jedna z tych lektur która wyraźnie nami poruszy, świetnie napisana i niesłychanie ciekawa pozycja dla wszystkich pasjonatów najnowszej historii Europy ze szczególnym uwzględnieniem nieuregulowanych jak należy stosunków polsko- ukraińskich z jej wielowiekowymi naleciałościami, tajemnicami i białymi plamami…
Szczególne podziękowania dla Wydawnictwa DEMART
