„Dokonało się. Na skroniach Władysława Łokietka spoczęła królewska korona. Ale wrogowie króla rosną w siłę…”.
Powieść Elżbiety Cherezińskiej „Wojenna Korona” (podobnie jak cały cykl „Odrodzone królestwo”) to zdecydowanie jedna z najciekawszych polskich powieści historycznych, jaką miałem okazję i przyjemność przeczytać ostatnimi czasy. Świetnie napisana, cechująca się dużym rozmachem (znakomita warsztatowo), głęboko osadzona w skomplikowanych XIII i XIV wiecznych realiach naszego kraju. Ukazana w szerokim kontekście politycznym, militarnym, religijnym, obyczajowym i społecznym.
Pozwala nam, wraz z bohaterami lektury, zarówno historycznymi jak i fikcyjnymi , na nowo odkryć dawno zapomniane wydarzenia, niewyjaśnione tajemnice i brać udział w okrutnej, krwawej i bezpardonowej walce o utrzymanie krakowskiego tronu. Autorka wiedzie nas przez czas konfliktów zewnętrznych i wewnętrznych, prawie nieustającej wojny domowej, najazdów, oblężeń, zasadzek, wielkich bitew, potyczek i zwykłych mordów, czas niewysłowionego cierpienia i ludzkich dramatów. Przez kręte ścieżki dyplomacji, kojarzonych politycznie małżeństw, intryg, kłamstw, łamanych paktów i obietnic, trucicielstwa i skrytobójczych zabójstw, niekończącej się waśni o wpływy stronnictw politycznych i wielkich rodów.
To świat wielkich namiętności, miłości, przyjaźni, poświecenia, ponadczasowych idei, szalonych eskapad, lecz również wybujałych i niepohamowanych ambicji, chciwości, dbania jedynie o własne, partykularne interesy, dążenie do zaszczytów i władzy za wszelką cenę. Gdzie przeszłość i teraźniejszością ściśle się splata wpływając na bieg przedstawionych wydarzeń, a dwie jakże przeciwstawne sobie religie i światopoglądy ( chrześcijaństwo i wciąż tkwiące w narodzie pogaństwo) mimo upływu lat nadal ścierają się ze sobą.
Wszystko to, naturalnie, wplecione jest w losy głównych i pobocznych bohaterów powieści: Władysław Łokietek, Jadwiga, Jan Luksemburski, Ryksa, córka Przemysła II (jedna z ciekawszych postaci) , zwaśnieni książęta Wrocławia i Głogowa i wielu, wielu innych.
To właśnie na nich skupia się głównie fabuła i akcja powieści. Są doskonale scharakteryzowane, wliczając w to dużą dbałość o szczegóły oraz szeroki aspekt psychologiczny. Autorka ukazuje nam złożoność ich osobowości oraz wzajemne relacje między nimi, są elementem łączącym literacka fikcję z prawdziwymi, historycznymi wydarzeniami. Przyglądamy się ich poczynaniom i sposobom w jaki realizują swoje cele i ideały, poznajemy ich poglądy i zmieniające się charaktery.
Wyłania nam się z tego obraz Piastów ( i nie tylko Piastów) jakich nie znamy, co w konsekwencji powoduje iż wydają nam się jacyś bliżsi, bardziej namacalni, prawie realni i z większym zrozumieniem traktujemy motywy przyświecające ich działaniom. Losy naszych bohaterów ściśle splecione są z tragedia narodu i rodzącego się państwa, oglądamy więc dramatyczne wydarzenia tamtych dni z ich perspektywy, udzielają nam się ich emocje, uczucia i sposób postrzeganie świata. Atrakcyjna, z punktu widzenia czytelnika jest wieloosobowa narracja pozwalająca nam widzieć toczącą się akcję z perspektywy różnych osób, często o odmiennych poglądach, statusie społecznym i politycznej orientacji.
Niewątpliwym i dużym atutem są występujące i przeplatające się w powieści niemal przez cała lekturę wątki fantastyczne (walczące herbowe zwierzęta i bestię) które budują swoisty klimat i koloryt, znacznie wzbogacając samą opowieść, a tym samym wpływając na czytelnicze odczucia.
Na każdym kroku widać doskonałe merytoryczne przygotowanie autorki, z całą pewnością wiele czasu i ciężkiej pracy poświeciła na studiowaniu i odkrywaniu XIII i XIV wiecznych polskich realiów (w jej różnych aspektach) i znajduje to odzwierciedlenie w powieści.
Książkę Elżbiety Cherezińskiej „Wojenna Korona” polecam wszystkim miłośnikom naszej historii, zwłaszcza doby średniowiecza, którzy chcą spojrzeć na ten niezwykle ważny okres naszych dziejów nie tylko przez pryzmat znanych nam z historii wielkich bitew i orężnych zmagań. To naprawdę bardzo dobry kawałek polskiej literatury. Duży plus za okładkę.
