Gore Vidal „Julian”

„Żadna inna postać nie przewodziła losom Rzymskiego Cesarstwa w taki sposób jak Julian Apostata. Oto pojawił się pustelnik i uczony, który stał się wspaniałym militarnym przywódcą. Asceta, głoszący o życiu przepełnionym zmysłami. Fatalista, który wierzył że zmieni świat”.

Prezentowana tu pozycja z pewnością zadowoli wszystkich prawdziwych miłośników literatury historycznej, ze szczególnym uwzględnieniem tych, którzy interesują się światem starożytności, jego  niewątpliwym dziejowym dorobkiem  oraz  procesami które w epoce tej zachodziły.

IV wiek naszej ery. Powoli lecz nieubłaganie zbliża się zmierzch rzymskiego imperium, połączony z trwającym już procesem upadku dawnych  helleńskich bogów,  wypieranych przez dynamicznie rozwijające się  chrześcijaństwo. Pośród nich ON, ostatni pogański cesarz Flawiusz Claudius Julianus, częściej znany Julianem Apostatą (czyli odstępcą) -genialny wódz, reformator, poeta, myśliciel, a nade wszystko przywódca,  który próbował przywrócić w cesarstwie wiarę przodków, a tym sam postawić tamę wojującemu i agresywnemu chrześcijaństwu (w całej lekturze ma ono zdecydowanie i  jednostronnie negatywny charakter). To opowieść o niesłychanie barwnej, nietuzinkowej,  historycznej postaci  i wybitnym człowieku swoich czasów,  którego burzliwe,  naznaczone licznymi osobistymi i rodzinnymi tragediami  losy,  śledzimy od lat najmłodszych  po tragiczną i zdecydowanie przedwczesną śmierć  w  363 roku, w czasie wojny z Persami (którą poniósł w dość niejasnych, zresztą, okolicznościach)

„W chwili gdy pisze te słowa, knot lampy skwierczy dopalając się, a krąg światła, w którym siedzę, kurczy się coraz bardziej. Niebawem z izbie zrobi się ciemno . […] Z Julianem odeszło światło  i teraz nie pozostaje nic, jak tylko pozwolić, by nadszedł mrok i wyczekiwać nowego słońca i innego dnia, zrodzonego z tajemnic czasu oraz z umiłowania świata przez człowieka”

 Autor z ogromnym pietyzmem, drobiazgowością  i imponującą, merytorycznie ugruntowaną wiedzą, przedstawia nam koleje i zakręty jego życia  oraz skomplikowane czasy w których przystało mu najpierw działać a później   panować, wliczając w to szereg wydarzeń które miały bezpośredni lub pośredni wpływ na kształtowanie się jego osobowości i poglądów. Całość zręcznie wkomponowana (co oczywiście zrozumiałe) w wielowymiarowy historyczny rys, uwzględniający szereg ważkich dla tego okresu zagadnień natury politycznej, militarnej, dynastycznej, religijnej, społecznej, gospodarczej  i filozoficznej.

Sama lektura przybrała formę osobistych pamiętników Juliana Apostaty opisującego swoje życie  i dokonania,  wspomaganych przez wymienianą korespondencje Libaniusa i Priskusa, stanowiących uzupełnienie, komentarz lub inne spojrzenie na przedstawione tam treści. Ów zabieg pozwala czytelnikowi spojrzeć  na  znane  z lekcji historii ( przedstawione najczęściej w sposób okrojony, suchy i iście dokumentalny) wydarzenia  z pewną osobistą głębią, przez co  wszystko nabiera zupełnie innego wymiaru, stając się bardziej zrozumiałe (zwłaszcza jeśli chodzi o proces myślowy i decyzyjny), przemawiające do wyobraźni, zaś postać samego cesarza (ich panteon jest dość liczny) Juliana Apostaty bardziej zapamiętywalna.

Zdecydowanie polecam.

Leave a Reply

XHTML: You can use these tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>