„Studium przypadku. Opór społeczny wobec władzy komunistycznej w województwie elbląskim ( 1976-1989)”
„Dopiero po zakończeniu walk zbrojnych aparatu bezpieczeństwa Polski Ludowej z Żołnierzami Wyklętymi -jak dziś się ich nazywa-w PRL zaczął dominować opór cywilny, pokojowy, manifestacyjny. Z czasem, na jego bazie powstały odpowiednie organizacje, działające zarówno na poziomie ogólnopolskim, jak i w środowiskach lokalnych . Te drugie w niektórych częściach Polski do końca pozostawały słabo rozpoznawalne z perspektywy Warszawy, Gdańska czy Wrocławia. Taki regionem był Elbląg i jego okolice”
Publikacja gdańskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej po raz kolejny udowadnia iż jest to instytucja ze wszech miar ważna i potrzebna, nie tylko w wymiarze ogólnopolskim ale również, tak jak w tym przypadku, w kontekście regionalnym czy lokalnym. Pożytecznym ogniwem spajającym historyczny pamięć oraz rozwijającym i budującym naszą narodowa świadomość.
Autor niniejszej książki „Studium przypadku. Opór społeczny wobec władzy komunistycznej w województwie elbląskim ( 1976-1989)” Karol Nawrocki podjął się iście tytanicznej pracy, która w oparciu o ogromny i różnorodny materiał dowodowy i archiwalny (min. akta KW MO i WUSW w Elblągu, Informacje dzienne Gabinetu MSW z lat 1982-1989, Archiwum Akt Nowych, Archiwum Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, akta paszportowe, agenturalne, gazety i artykuły prasowe z tego okresu, oraz liczne relacje świadków i uczestników opisywanych zdarzeń) kreśli obraz rożnych przejawów oporu społecznego, jaki miał miejsce w województwie elbląskim w latach 1976-1989.
Na kartach siedmiu poprzedzonych wstępem rozdziałów, ułożonych w porządku chronologicznym z których każdy (być może z wyjątkiem pierwszego, który stanowi charakterystykę tego obszaru: geograficzną, demograficzną, kulturową i polityczno – społeczną) ograniczony jest pewnymi czasowymi ramami, zawierającymi określony, przyczynowo- skutkowy ciąg wydarzeń oraz relacje na nie komunistycznych władz .
W sposób zarówno całościowy jak i cząstkowy (dotyczący i odnoszący się do poszczególnych osób) ukazuje zakres działań, które podjęli mieszkańcy tego regionu w stosunku do narzuconego nam siłą zbrodniczego systemu. Dotyczy to min: protestów robotniczych w 1976 roku, ogromnej konsolidacyjnej roli Kościoła Katolickiego, powstawania lokalnych grup opozycyjnych i ich charakterystyki, stosunku do polityki PZPR, działalność SB, ale nade wszystko powstania oraz działalność NSZZ „Solidarność” i różnych ludzkich zachowań w obliczy dyktatury.
To niezwykle wnikliwa, merytorycznie spójna i znakomicie udokumentowana próba ocalenia dla potomności dorobku naszych rodaków, którzy nie bacząc na osobiste zagrożenie i dotykające ich szykany (dotyczące również ich najbliższych) potrafili przeciwstawiać się dziejowej niesprawiedliwości. Jak przystało na porządną historyczną publikacje, a oczywiście te ukazujące się auspicjami IPN-u do takich należą, całość przedstawionych w lekturze faktów i wydarzeń jest niezwykle wnikliwie, wszechstronnie i wieloetapowo udokumentowana. Potwierdza to wymownie bogata bibliografia (do której odsyłam) oraz liczne, umieszczone na końcu publikacji, będące dopełnieniem treści zdjęcia, przedruki z gazet, krótkie biogramy opozycyjnych działaczy, osób internowanych i represjonowanych w stanie wojennym, wykazy i tabele dotyczące struktury elbląskiej Solidarności i PZPR-u, zakładów pracy podejmując strajki itd.
Książka Pana Karola Nawrockiego „Studium przypadku. Opór społeczny wobec władzy komunistycznej w województwie elbląskim ( 1976-1989)” jest więc pozycją która w sposób niezwykle analityczny przybliża nam tą tematykę, stając się kolejnym, ważnym elementem na drodze okłamywanie i uczenia się na nowo naszej polskiej historii, również w tym bliższym nam regionalnym ujęciu. Gorąco polecam.
