„Polityczna biografia irlandzkiego przywódcy jest świetną lekcją dla tych Polaków, którzy wierzą, że polityka to nie jest kwestia pustych sloganów i pijarowskich haseł, a śmiałych narodowych wizji i konsekwentnej pragmatyki, opartej na chrześcijańskich wartościach”.
Staraniem wydawnictwa Prohibita ukazała się właśnie wyjątkowa publikacja Pawła Toboły-Pertkiewicza zatytułowana „De Valera. Gigant Irlandzkiej polityki i jego czasy”, prezentująca polskiemu czytelnikowi biografie wielkiego, choć i kontrowersyjnego, irlandzkiego polityka i męża stanu. Bojownika o wolność, jednego z przywódców Powstania Wielkanocnego, wieloletniego prezydenta, premiera, przywódcy opozycji parlamentarnej i symbolu swoich czasów. Polityka, który z jednej strony, zniósł przysięgę na wierność Koronie Brytyjskiej, uniezależnił (na tyle na ile było to możliwe) od niej Irlandię, stworzył obowiązująca do dziś konstytucje państwową oraz wybierając neutralność, nie pozwolił wciągnąć swojego kraju w odmęty II wojny światowej. Z drugiej strony, przyczynił się do wybuchu bratobójczej i krwawej wojny domowej, jest odpowiedzialny z wyniszczającą kraj wojnę celną, podział (po wystąpieniu z Sinn Féin i zdystansowaniu się od IRA) ruchu republikańskiego i tłumienie radykalnych politycznych ruchów.
Nie sposób oddzielić dziś losów XX wiecznej Irlandii od Eamona de Valery. Jego życie i polityczna działalność jest odbiciem pragnień i marzeń, umęczonego wiekami niewoli narodu, dążącego do samostanowienia, niepodległości, niezawisłość oraz rozwoju własnej państwowości i narodowej kultury. To opowieść o człowieku wpisanym w swój czas ( burzliwą, okupioną krwią i głodem historię Wyspy), ponoszącym konsekwencję przywództwa, zmuszonego do dokonywanie trudnych i bolesnych wyborów, zarówno w polityce wewnętrznej jak i na osi Dublin -Londyn.
Autor, w niezwykle ciekawy sposób omawia skomplikowaną sytuację Zielonej Wyspy na przełomie rożnych historycznych okresów, ze szczególnym uwzględnieniem tych wydarzeń w których w sposób pośredni czy bezpośredni brał udział Eamon de Valera: towarzyszymy mu od lat dziecięcych aż do śmierci (29 sierpnia 1975), poznajemy jego poglądy i zapatrywania polityczne, to jak ewoluują w obliczu zmieniającej się rzeczywistości i układu sił na arenie międzynarodowej, opieramy się wraz z nim dziejowym burzom i politycznym rafom, konsekwencji budując i utrwalając irlandzka niezależność.
„W pewnym sensie de Valera to Piłsudski i Dmowski w jednej osobie, zawsze wierny tradycji katolickiej i celtyckiemu nacjonalizmowi, ale raczej w formie konserwatywnej niż radykalnej”.
Wyłania nam się twardo stopujący po ziemi realista, polityczny pragmatyk, niestrudzenie dążący do raz obranych celów, posiadający jednak pewien romantyczny, celtycki rys, który pozwolił mu upomnieć się po latach o zwłoki dawnych (zamordowanych przez armię brytyjską) przyjaciół i towarzyszy walki czy docenić dziejowy wkład swoich politycznych oponentów takich jak np. Michael Colins.
Polecam tu przy okazji naprawdę bardzo dobry film Neila Jordana, opowiadający o tej właśnie postaci i trudnej irlandzkiej drodze do niepodległość, zatytułowany „Michael Colins” ze znakomitymi rolami Liama Neesona i Alana Rickmana .
W pierwszej części lektury znajdziemy również obszerny historyczny opis wydarzeń rozgrywających się na przestrzeni wieków, od czasów najdawniejszych po współczesne naszemu bohaterowi: starożytność ( i ważny okres rzymski) średniowiecze, reformacja, czasy Cromwella, z dużym (co zrozumiałe) naciskiem na to jak kształtowała się na tych ziemiach brytyjska okupacja oraz jaki były jej konsekwencje (np: wciąż nierozwiązany problem Irlandii Północnej).
Mimo wielu lat, jakie upłynęły od jego śmierci, Eamon de Valera nadal jest w swojej ojczyźnie postacią budząca liczne spory i kontrowersje a szereg podjętych przez niego decyzji nadal jest niejasnych i szeroko dyskutowanych. I choćby już z tego względu, warto jest wyrobić sobie własnej zdanie o tej, z całą pewnością, nietuzinkowej osobowość ostatniego wieku. 
Naprawdę polecam!!!
