Stefan Korboński „Miedzy młotem a kowadłem”

„Czas wojny odcisnął  się głęboko w świadomości i choćby domknięto dokładnie jego bieg, to od konsekwencji, przenoszonych w powojenne lata i sferę okupacji sowieckiej, nie sposób uciec. Urazy, blizny, syndromy wojenne, fizyczne i psychiczne, obciążają tak samo osobowość autora   jak i postaci jego świata imaginacji.[…] Nie ma uwolnienia od tragedii „czasu kurz” i w każdym, kto doświadczył tego ukąszenia, tkwi on niczym zadra”.

Cieszę się niezmiennie iż wydawnictwo Prohibita podjęło się trudu wydania i przybliżenia współczesnemu czytelnikowi  (zwłaszcza najmłodszemu pokoleniu, często pozbawionemu odpowiednich wartości i wzorców)  literacko-historycznej spuścizny  Stefana Karbońskiego. Bezapelacyjnie  jednej z najważniejszych  postaci  minionego wieku-choć przez dziesięciolecia PRL-u  świadomie marginalizowanej i skazywanej na niepamięć. Jest  to również, bez wątpienia, próba podkreślenia artystycznego dorobku  polskiej emigracji,  która ze względu na istniejący  w tym okresie  geopolityczny układ sił na świecie, nie miała okazji włączyć się  w nurt odbudowy,  zrujnowanego  przez wojnę i okupację kraju.

Prezentowana tu książka Stefana Korbońskiego, w przeciwieństwie od jego innych (bardziej historycznych czy popularnonaukowych) publikacji   jest  zbiorem kilkunastu, luźno powiązanych ze sobą, opowiadań (napisanych w trzydziestą rocznicę wkroczenia na nasze ziemie wojsk niemieckich i sowieckich) osadzonych w realiach II wojny światowej oraz latach po jej zakończeniu.

 Osią tych opowieści jest ukazanie całej złożoności i  dramaturgii losów, które  stały się udziałem  naszych rodaków,  wrzuconych w wir dziejowych wydarzeń oraz zderzenie się  z mechanizmem totalitaryzmu  i  rzeczywistością z której nie zawsze udaje  się  wyzwolić czy wyjść zwycięsko. Szczególny nacisk położony został na wewnętrzne,  psychologiczne aspekty  życia poszczególnych   bohaterów i ich reakcje  w skrajnych,  ekstremalnych warunkach. To jak dramatyczne wybory oraz sytuacje w których się znaleźli wpływają na ich życie i  jak zmienia się ich osobowość i osądy dotyczące rzeczywistości i przyszłości. Nie obyło się, bo i obyć się naturalnie nie mogło, bez ukazania całego okrucieństwa i wynaturzenia hitlerowskich czy stalinowskich oprawców, dążących za wszelką cenę do eksterminacji najbardziej wartościowej tkanki narodu polskiego, wszelkimi dostępnymi metodami  i środkami.

„Od nagłego uderzenia z tyłu w  głowę sto świateł błysnęło mu w oczach i stracił przytomność. Gdy ją odzyskał w celi, po paru godzinach, mógł liczyć siniaki i rany na skatowanym ciele. I tak trwało to na zmianę przez kilka miesięcy”

„Badano go w więzieniu przez czternaście dni bez przerwy, przy zmieniających się oficerach NKWD, nie pozwalając w dzień położyć się na pryczy w separatce, by zasnąć chociaż na chwile. Gdy siedząc samotnie w celi zapadał w sen, otwierały się drzwi i brutalna ręka  zrzucała  go ze stołka”.

Jest to również barwna i trochę sentymentalna opowieści o tym jak czasami przedziwnie  krzyżują i układają  się ludzkie losy,  oraz jak zupełnie  nieprzewidywalne czy wręcz nieprawdopodobne jest to co przynosi nam przeszłość. I jak wiele jest prawdy w tym, iż historia, zwłaszcza polska,  kołem się toczy...

„-A był  krzyż żelazny- podchwycił spokojnie chłop- i tablica na nim z napisem, że tu leży czterdziestu powstańców poległych w 1863 roku w bitwie w tych lasach[…] Okrzyk „Niech żyje Polska” zlał się z salwa plutonu egzekucyjnego i głośnym krakaniem spłoszonych kruków, które zerwały się z drzew całą chmarą i jakimś krzykiem w kolumnie samochodów. Major odwrócił wzrok od skłębionych ciał, z których krew wsiąkała w ziemię, łącząc się z krwią  wylana w tym samym miejscu, z takich samych skłębionych ciał, przed blisko stu laty”.

Książka Stefana Korbońskiego „Miedzy młotem a kowadłem” to bez wątpienia znakomita lektura i unikalne, wielopoziomowe,  historyczne świadectwo, które stać się powinno pokazową lekcja patriotyzmu i zaangażowania w sprawę niepodległości naszej ojczyzny.

Gorąco polecam.

Leave a Reply

XHTML: You can use these tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>