„Zmagania kontrwywiadu II RP”.
„Poznawanie historii to nie tylko nasz patriotyczny i obywatelski obowiązek. To również, a może przede wszystkim, szukanie odpowiedzi na pytanie: dlaczego? Doświadczenie, nie tylko polskie, uczy, że we wszystkich wydarzeniach historycznych swój udział mają służby specjalne”.
Polscy historycy i badacze wszelkich zagadnień dotyczących militarnych, politycznych czy wywiadowczych aspektów okresu dwudziestolecia międzywojennego oraz II wojny światowej, uzyskali po 1989 roku (w wyniku transformacji ustrojowej i zmian zachodzących w ówczesnej Polsce) potężne narzędzie, w postaci dostępu do przepastnych archiwów służb i możliwości badania dokumentów, które przez lata były skrzętnie skrywane, zarówno przed nimi samymi jak i całą opinią publiczną. Historii, ważnych polskich służb, przez dziesięciolecia owianych, czarną, komunistuczną propagandą, oszczerstwami, kłamstwami i przeinaczaniem faktów, która nadal jednak niezmiennie fascynuje wszystkich, którzy się z nią stykają.
Zaowocowało to wieloma znakomitymi publikacjami, odsłaniającymi mało lub zupełnie nieznane fakty z naszych dwudziestowiecznych dziejów, próbującymi zapełnić nadal liczne białe plamy, dotykające tego szczególnego miejsca w naszej historii. Odkłamujących dawną rzeczywistość a wielu polskim żołnierzom pomagając zająć właściwe i należne im miejsce w naszej narodowej świadomości
Do jednej z nich, z całą pewnością, należy prezentowała tu pozycja zatytułowana „Sydrom oblężonej twierdzy. Zmagania kontrwywiadu II RP”, będąca owocnym konferencji historycznej, która miała miejsce w Centralnym Ośrodku Szkolenia ABW w 2015 roku.
Autorzy w sposób niesłychanie merytoryczny i bardzo dobrze udokumentowany ukazują nam zróżnicowane aspekty działalności polskiego kontrwywiadu, wpisane w walkę o przetrwanie i utrzymanie niepodległości naszego młodego państwa. W podzielonych tematycznie rozdziałach, głęboko osadzonych w szerokim historycznym kontekście, badacze prezentują nam strukturę polskiego wywiadu i kontrwywiadu, politykę kadrową, kierunki i metodologie podejmowanych działań, skalę zagrożeń, motywy i cele jakie przyświecały służbom, zaplecze militarne – wojskowe oraz niektóre z przeprowadzonych operacji.
W książce znajdziemy szczegółowy opisy działalności polskich służb kontrwywiadowczych w kontekście ochrony naszego państwa przed działalnością agenturalną, szpiegowską, sabotażową i terrorystyczna ze strony wrogich II Rzeczypospolitej państw i politycznych żywiołów (nacjonalistycznego i komunistycznego) zarówno w dobie dwudziestolecia międzywojennego jak i okresie II wojny światowej i aktywności Polskiego Państwa Podziemnego.
Do najciekawszych (przynajmniej dla mnie) zagadnień podejmowanych w tej lekturze należą te odnoszące się do zagrożeń ze strony naszego wschodniego sąsiada i tworzonej przez niego, wrogiej agentury w latach 1921-1939, inwigilacji przez służby niemieckie i austro-węgierskie Józefa Piłsudskiego, rozpoznanie i zwalczanie obcego wywiadu przez Policję Polityczną II RP, ochrona kontrwywiadowcza realizowana przez Straż Graniczną na południowym odcinku naszego państwa, działalność Korpusu Ochrony Pogranicza oraz Armii Krajowej w świetle niemieckich dokumentów.
Równie interesująco jawią się zamieszczone tu życiorysy, ważnych postaci polskich służb, związanych z wywiadem i kontrwywiadem (pułkownik dyplomowany Stefan Mayer, kapitan Bronisław Eljaszewicz ) obrazujące nam, bardzo skomplikowane i kręte losy naszych rodaków oraz codzienność niezwykle trudnej, odpowiedzialnej i bardzo niebezpiecznej pracy na tym szczególnym odcinku tajnego frontu.
Reasumując. Książka „Sydrom oblężonej twierdzy. Zmagania kontrwywiadu II RP” pod redakcją Anny Przyborowskiej to obszerna, rzeczowa i naprawdę niesłychanie ciekawa pozycja dla wszystkich zainteresowanych historią polskich tajnych służb ubiegłego wieku oraz odkrywaniem nieznanych czy zapomnianych faktów z ich działalności.
Gorąco polecam.
