„Broni nie złoże, munduru nie zdejmę. Tak mi dopomóż Bóg”
To chyba jedna z najbardziej legendarnych i obrosłych mitem postaci polskiego żołnierza ( choć jak to często bywa nie wolna od sporów i kontrowersji ) którego burzliwe losy nierozerwalnie splecione są z całą dramatyczną historią naszego państwa i narodu w wieku dwudziestym. Gorący patriota, który po przegranej dla nas Kampanii Wrześniowej 1939 roku nie złożył broni i na czele tzw. Wydzielonego Oddziału Wojska Polskiego aż do 1940 roku prowadził nieprzerwana walkę z niemieckim okupantem, płacąc za to najwyższą cenę. Walkę która, jak dziś wiemy, była nie do wygrania a jej finał łatwy do przewidzenia. Postać zdecydowanie wybitna, barwna, nietuzinkowa i w takiej też formie zasłużenie utrwalona w naszej powojennej świadomości, wliczając w to zarówno literaturę przedmiotu jak i liczne liczne popularnonaukowe publikacje, wspomnienia, przekazy medialne w tym zwłaszcza słynny i kultowy już film „Hubal” z 1976 roku w reżyserii Bohdana Poręby ze znakomita rolą Ryszarda Filipskiego.
Major Henryk Dobrzyński na zawsze stał się symbolem żołnierskiego poświecenia , honoru, dumy, życiowej postawy i ponadczasowych patriotycznych wartości. A przecież czas II wojny światowej był jedynie dwuletnim fragmentem jego ciekawych losów i życiorysu (niełatwego i pełnego zakrętów) którym można by spokojnie obdzielić kilka osób.
„ Nie robimy z siebie bohaterów (…) w całym tego słowa znaczeniu dochowujemy żołnierskiej przysięgi i spełniamy nasz obowiązek. I to każdy uznać musi[…]”
Wydawnictwo Iskry oddaje nam w ręce świetnie napisaną i udokumentowaną biografię tego człowieka, uwzględniającym właśnie te mniej znane obszary jego życia (osobistego i wojskowego) od lat najmłodszych aż po śmieć, która dosięgnęła go 30 kwietnia 1940 roku pod Anielinem.
Działalność w Drużynach Strzeleckich, służba w Drugim Pułku Legionów Polskich, internowanie na Węgrzech (obóz Saktabos), ucieczka, udział w wojnie polsko-ukraińskiej 1918 roku, walkach o Lwow oraz wojnie polsko bolszewickiej za co odznaczony został Krzyżem Walecznych i Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Wiele odpowiedzialnych funkcji w odrodzonym i odbudowującym się Wojsku Polskim i naprawdę spektakularne osiągniecie i zwycięstwa w zawodach jeździeckich (odgrywały ogromną rolę w pełnej kawaleryjskiego kultu armii ) zarówno w Polsce jaki arenie międzynarodowej. Autor próbuje, na ile jest to oczywiście możliwe, wniknąć w jego warstwę psychologiczną co pozwala nam lepiej zrozumieć motywy które nim kierowały i decyzje które zmuszony był podejmować w niekiedy trudnych czy wręcz ekstremalnych warunkach. Również tego co kładło się u podstaw nierozwiązania oddziału i kontynuowaniu walki zbrojnej, będącej w sprzeczności z rozkazami rodzącej się narodowej konspiracji i stającej się zarzewiem konfliktów.
„W odpowiedzi przyszło pismo następującej treści. Kom. Pow. organizacji w Końskim(…) Grabców itp. Nie znam(…) ich rozkazy mam w dupie. Hubal mjr ”.
Książka Łukasza Ksyty „Hubal. Historia prawdziwa”oparta jest o liczne, niekiedy unikalne dokumenty, podparte bogatym materiałami faktograficznymi, wspomnieniami i relacjami świadków opisywanych zdarzeń oraz licznymi aneksami w których znajdziemy min: krótkie biogramy żołnierzy i ludzi współpracujących z Henrykiem Dobrzańskim i jego oddziałem.
To bez wątpienia wspaniała lekcja historii, umożliwiającą nam bliższe poznanie biografii jednego z tych polskich bohaterów, który jak mało który zasłużył ma miejsce w naszym narodowym panteonie.