Nie ma chyba w burzliwej historii naszego kraju drugiej takiej formacji zbrojnej utożsamianej z polskością, patriotyzmem, walecznością, elitarnością jak opiewana i opromieniona nimbem sławy husaria. To synonim narodowej dumy, militarnej potęgi, najlepszych żołnierskich cech, okrutnego piękna, największych i najbardziej spektakularnych zwycięstw polskiego oręża. Jej też dotyczy prezentowane poniżej, niezwykle wnikliwe i bardzo kompleksowe opracowanie Radosława Sikory zatytułowane „Fenomen husarii”. Autor na kartach jedenastu podzielonych tematycznie rozdziałów przybliża nam i w pełni charakteryzuje tą jedną z najwspanialszych i najbardziej skutecznych militarnie jazd XVI i XVII wieku. Opisuje czym się cechowała, jak była uzbrojona, opancerzona, strategię i taktykę jaka się posługiwała i wiele innych czynników które uczyniły z tej formacji tak straszliwie skuteczną wojenną machinę swoich czasów. O ile jednak nie brakuje na naszym rynku wydawniczym, czy w szeroko pojmowanych mediach wielkich i sławnych bitew i batalii stoczonych przez husarię ( tu oczywiście też ich nie zabraknie) praca ta wyróżnia się podejściem do tej formacji jako takiej. Znajdziemy tu często pomijane informacje dotyczące finansowania jazdy, wytrzymałości pancerza, wyposażenia i skuteczności różnego rodzaju używanej broni ( min. skuteczności kopi), słynnych skrzydeł, źródeł wysokiego marale, systemu szkolenia, selekcji koni, hierarchii, reform wojskowości, wpływie rozmaitych czynników politycznych i ekonomicznych na rozwój tego rodzaju wojsk, organizacje chorągwi i sylwetki ludzi którzy przesądzili o takim a nie innym jej wizerunku. Autor raczy nas wieloma ciekawostkami i interesującymi faktami z życia tej słynnej jazdy, obala mity i legendy powstałe na przełomie wieków i prowadzi polemikę z argumentami innych badaczy i historyków.
Książka Radosława Sikory „Fenomen husarii” podparta jest naprawdę głęboką merytoryczną wiedzą ( widać to od pierwszej strony), wzbogaconą licznymi wspomnieniami, bogato zilustrowaną i z szeregiem tabel i statystyk będących dopełnieniem zawartych w publikacji tez i argumentów. Napisana ciekawie i co ważne w tego rodzaju publikacjach językiem przystępnym i zrozumiałym dla czytelnika. Z całą pewnością stanowić będzie dla wszystkich miłośników historii i wojskowości prawdziwe kompendium wiedzy o husarii i czasach jej świetności.
Radosław Sikora „Fenomen husarii”
Autor: Jarek Nelkowski -
23 sierpnia, 2013