Jarek i Agnieszka Nelkowscy – nałogowcy literaccy

„Pasjonujący thriller o misternej zemście, w którym prawdziwy sprawca, niczym tytułowy motyl szklanoskrzydły, do samego niemal końca pozostaje niewidoczny ”.  

W najnowszej książce Katrine Engberg „Szklane skrzydła motyla”  znajdziemy wszystko to, co entuzjaści tego rodzaju literatury, szczególnie w jej skandynawskim wydaniu, lubią najbardziej. Mroczną tajemnicę, zawiłą intrygę, trzymającą w napięciu akcję, zbrodnie oraz szereg zmieniających się wątków i perspektyw. Wszystko wzbogacone, naturalnie, określonym, lekko przytłaczającym, klimatem i aurą, doskonale wpisującym się w ciąg przedstawionych zdarzeń i wpływającym na  bardzo określony i silny odbiór zawartych w lekturze treści.

Udane połączenie talentu, wiedzy (chociażby o metodologii policyjnych działań))  z niezłym literackim warsztatem i pisarskim zacięciem, musi skutkować stworzeniem powieści na naprawdę wysokim poziomie. Tak też jest w tym wypadku. 

Na jednym z głównych  deptaków duńskiej stolicy, Kopenhagi, znaleziono zostaje nagie ciało zamordowanej kobiety. Wkrótce potem odnalezione zostają zwłoki dwóch kolejnych ofiar i wszystko zdaje się wskazywać  na tego samego sprawcę.  Co więcej, podczas żmudnego  śledztwa wychodzi na jaw iż wszyscy troje związani byli  z ośrodkiem  terapeutycznym dla młodzieży, borykającej się  problemami psychicznymi o nazwie  „Motyl”, który zamknięty został kilka lat wcześniej, po samobójczej śmierci jednej z podopiecznych. Niestety, wbrew pozorom do rozwiązania kryminalnej zagadki droga  jest jeszcze daleka…
Zaczyna się dramatyczny wyścig z czasem w którym stawką jest czyjeś życie…

 Mimo iż, naturalnie,  główną  osią powieści  jest skomplikowane, wielotorowe policyjne dochodzenie to niezwykle ważną rolę, dopełniającą całości, pełnią postacie i wątki poboczne, które wyznaczają i w dużym stopniu wpływają na kształt fabuły i akcji. Są one niekiedy na tyle silnymi nośnikami przeróżnych emocji i przemyśleń iż bywa że czasami dominują nad samą  intrygą powieści. Są odbiciem problemów dotykających nas niemal każdego dnia, natury społecznej (trudna sytuacja chorych psychicznie dzieci), rodzinnej czy egzystencjalnej.

Podoba mi się sposób w jaki autorka kreśli postacie swoich bohaterów (nie tylko głównych), doświadczonych przez życie, przepracowanych, mających problemy osobiste i służbowe, pełnych  przywar i słabość, daleko odbiegających od wizerunku, którym karmią nas filmowi i telewizyjni (np: policyjni) bohaterowie. Stają się nam dzięki temu bliżsi, a ich poglądy, motywy i reakcje bardziej dla nas zrozumiałe i przejrzyste. 

Wszystko to połączone jest w sposób bardzo sugestywny i spójny, wliczając w to wielopłaszczyznową  narrację (umożliwiającą odbiorcy spojrzenie na ciąg toczących się wydarzeń z różnej perspektywy) oraz   odpowiednio budowane i konsekwentnie utrzymywane napięcie. Wszechobecny klimatu niepewności, nerwowości i grozy oraz przewrotna gra jaką pisarka  toczy z czytelnikiem  (myli tropym, zaciemnia obraz, gmatwa, zapętla…)  powoduje iż Katrine Engberg daje nam do ręki naprawdę ciekawy, dobrze skonstruowany i intrygująco napisany kryminał, który zapewni nam wiele godzin wciągającej, literackiej  rozrywki na zbliżające się, już szybko,  jesienne wieczory. 

No i najważniejsze. Niemal do ostatniej strony (mimo rozmaitych  typów) nie wiemy kto zabił… 

Polecam. 

„Kobiety w służbie swastyki”.

„Głęboko wierzyły że pomogą Niemcom podbić Europę. Skończyły walcząc i umierając za człowieka,  który cynicznie zdradził je same, jak i ich ideały”.

Prezentowana tutaj lektura Paula Rolanda  jest niebywale interesującym  obrazem hitlerowskich Niemiec oraz samego nazizmu, traktowanego jako polityczno-społeczne  zjawisko oraz  ideologię,  widzianych przez pryzmat kobiet,  których życie, osobiste, rodzinne oraz zawodowe kariery przypadły na okres w którym złowrogi cień swastyki zaczął dominować nad  europejskim niebem.

Mamy przed sobą autentyczne, wsparte bogatą dokumentacją,  historie  kobiet związanych (w takiej czy innej formie) z ruchem nazistowskim i narodowo-socjalistyczną doktryną, nierzadko od samego początku aż po gorzki, choć w pełni zasłużony, koniec. Znajdziemy wśród nich panie osobiście czy też rodzinne związane z Adolfem Hitlerem, jak jego matka, siostra Paula, tragicznie zmarła samobójczą śmiercią kuzynka Geli Raubal (jak twierdzą niektórzy pierwsza, i jedyna, prawdziwa miłość Fuhrera) czy wreszcie ostatnia towarzyszka jego życia a finalnie  również żona, Ewa Braun. Znajdziemy i te, które nie były z nim w żaden sposób spokrewnione, co w żadnej mierze nie przeszkadzało im w pełnym oddaniu  i fanatycznym uwielbieniu jak Magda Goebbels, Gertruda Scholtz-Klink ( przywódczyni Narodowosocjalistycznej Wspólnoty Kobiet) czy  reżyserka Leni Riefenstahl (głośny „Triumf woli”). Pojawią się arystokratki (księżniczka Stephanie von Hohenlohe-Waldenburg-Schillingsfürst, Melitta Schenk Grafin von Stauffenberg, odważne pilotki (Hanna Reitsch), agentki wywiadu (Lilly Stein) członkinie Związku Niemieckich Dziewczyn (żeński odpowiednik Hitlerjugend) czy młode dziewczęta związane z organizacją  Lebensborn. Poznamy, niestety, i te które zapisały się w historii tego okresu jak najgorzej: sadystyczne, obozowe, lekarki  (Herta Oberheuser),  żony esesmanów (Vera Wohlauf Anna Koegel), okrutne strażniczki (Harmine BraunsteinerVera Wohlauf) czy pielęgniarki z „piekła rodem” (Irmhard Huber).

 Dla nich wszystkich Adolf Hitler  stał się wyidealizowanym  i niedoścignionym  wzorem  światowego przywódcy, ojca narodu oraz ucieleśnieniem wszystkich męskich cnót owego czasu. Postacią, która oczarowała  i wywarła  na ówczesnej płci pięknej tak  ogromny wpływ (czasami aż niezrozumiały, zważywszy iż, podobnie jak większość dygnitarzy III Rzeszy, uważał on iż kobieta powinna być w pełni podporządkowana swojemu mężowi) z którego,  w niektórych przypadkach, nawet wobec powojennych procesów denazyfikacyjnych i ujawnieniu  całej porażającej  prawdy o zbrodniach systemu, nie potrafiły się uwolnić.

Niemal wszystkie (choć  pojawiają się w lekturze chlubne, walczące z nazizmem, wyjątki jak Centa Beimer czy Margarete Buber Neuman) połączyła niezachwiana wiara w samego furhera oraz kreowany przez niego nowy światowy ład, w którym to Niemcy (a tym samym i one) odgrywać będą przynależną im, dominującą,  rolę. Światowy ład, zbudowany, dodajmy, na zgliszczach podbitych państw i w oparciu  o niewolniczą pracę milionów tzw. podludzi.

Autor podjął się próby odpowiedzenia na pytanie, co tak naprawdę pchnęło miliony Niemek (i nie tylko Niemek, bo odnajdziemy w książce również przedstawicielki Wielkiej Brytanii, Francji a nawet Żydówki) w ręce nazizmu na którego ołtarzu, złożyły życie swoich ojców, braci, mężów, synów a na końcu  same siebie. Nie chce, naturalnie zdradzać do jakich konkluzji i wniosków doszedł Paul Roland w swojej publikacji ale z pewnością zainteresują one wielu miłośników historii jak  i być może innych naukowych dziedzin jak psychologia, socjologia, nauka o społeczeństwie  itd.

Prezentowana  tu lektura Paula Rolanda „Hitler moja miłość. Kobiety w służbie swastyki” mimo raczej popularnonaukowego  charakteru niesie w sobie naprawdę duży ładunek informacji i wiedzy.

 To naprawdę bardzo dobrze i  merytorycznie  napisany fragment dziejów najnowszych, wsparty licznymi zdjęciami oraz  relacjami świadków, który pozwoli nam wniknąć na chwile  w klimat tamtych strasznych czasów i trochę inaczej spojrzeć na historyczne wydarzenia, rozgrywające na przestrzeni  trzydziestych i czterdziestych lat ubiegłego wieku. Zdecydowanie polecam.

„Nie zginę –zapewniłem. –Znasz ten psalm? „Chociaż idę doliną cienia i śmierci, niczego się nie boję…“ Amerykańscy żołnierze, zmienili zakończenie: … „bo to właśnie ja jestem najgorszym skurwysynem w tej dolinie“.  

No cóż, przyjdzie nam się chyba pożegnać z charyzmatycznym  pułkownikiem GRU (a teraz, radzieckiej, milicji)  Aleksandrem Rozumowskim, pozostawiając go we wdzięcznej, literackiej pamięci, jaką jedna z najbardziej  interesujących i   barwnych powieściowych postaci ostatnich lat, zaś sam stworzony przez Adama Przechrztę cykl (Demony Wojny, „Demony Leningradu”, „Demony Pokoju” i „Demony zemsty”) za, bez wątpienia, jeden z najciekawszych na polskim, wydawniczym,rynku. Ale kto wie? Wprawdzie autor  w prezentowanych tu  ostatnim tomie „Demony zemsty. Beria”, właściwie zakończył wszystkie (czy też prawie wszystkie,  rozpoczęte wcześniej, wątki) ale pozostawił sobie wyraźnie  pewną furtkę,  pozwalającą mu w przyszłości powrócić do swoich ulubionych bohaterów i ich pogmatwanych, osobistych i zawodowych losów. A interesujących tematów z pewnością mu nie zabraknie, gdyż era rządów Nikity Chruszczowa,  I sekretarza KPZR,  obfitowała w wiele dramatycznych i tragicznych momentów (pamiętajmy iż za jego rządów  świat stanął, niemal, na krawędzi nowej światowej wojny) i dla takiego doświadczonego i  zaprawionego w bojach weterana wywiadu wojskowego   z pewnością  znalazłoby się miejsce  Ale to być może kiedyś…

 Na razie, 5 marca 1953 roku przestaje bić serce Ojca Narodów, generalissimusa Józefa Stalina co, naturalnie, zgodnie z przewidywaniami  skutkuje wybuchem  gwałtownych, bezwzględnych   frakcyjnych walk wśród elit sowieckiej władzy o polityczną schedę po zmarłym dyktatorze. A karty zostały już rozdane,  sojusze zawiązane i  nikt już  nie sili się na subtelność,  mając świadomości iż gra idzie o życie a dla pokonanych wrogów nie będzie litości… 

Oczywiście, jak możemy się domyślać  Aleksander Rozumowski po raz kolejny trafia w wir niebezpieczeństw, tajnych misji, politycznych układów i  zakulisowych rozgrywek  radzieckich służb specjalnych, wiedząc iż przegrana oznaczać będzie  iż to, właśnie, jego głowa spadnie jako pierwsza.

Jakby tego było mało w rozgrywkę postanowili włączyć się przedstawiciele chińskiego wywiadu, przestępcze triady,  zakonspirowani zwolennicy dawnej monarchii  (tzw. „Biały Kreml”) i  nieśmiertelni z sekty Doskonałych. 

Nie zabraknie również rodzimej, radzieckiej przestępczości  zorganizowanej  tzw. „błatnych”, tworzących  jeden  z ciekawszych elementów nie tylko tego tomu ale i  całego cyklu opowieści.

 Rozpoczął się prawdziwy wyścig z czasem, wiodący nas przez  brukowane ulice moskiewskiej stolicy, ciemne zaułki Paryża i wspaniałe rezydencje Wiednia. Gabinety  partyjnych prominentów, milicyjne komisariaty, złodziejskie meliny, ponure więzienie korytarze  i mroźne,  syberyjskie bezdroża… choć szczegółów, z oczywistych powodów, nie zdradzę.

Adam Przechrzta po raz kolejny  udowodnił że jest pisarzem, który jak nikt inny, potrafi łączyć prawdziwe, historyczne wydarzenia, postacie i  zjawiska,  z wytworem  literackiej fikcji i fantazji. Zaskoczyć  świeżością pomysłu, nieszablonowością  i łamaniem stereotypów, co powoduje iż lektura  zdecydowanie wyróżnia  się  na  tle licznych pozycji gatunku.  To  kolejne, w jego dorobku,  bardzo udane połączenie wojennego dramatu, krwistego kryminału, dobrej dynamicznej sensacji i fantastyki, napisane przy tym nowatorsko,  inteligentnie i bardzo spójnie.

Myślę że wszystkim miłośnikom twórczości tego polskiego autora , do których i sam się zaliczam, rekomendować i zachęcać do przeczytania tej pozycji nie muszę, gdyż z pewnością znajdą tu to wszystko co tak bardzo lubią i cenią sobie w jego pisarstwie. Innym, którzy nie mieli wcześniej tej możliwości, zdecydowanie polecam lekturę.

„Wy, moja młodzieży” – krzyczał i wydawało mi się, że wbija oczy prosto we mnie – „jesteście dla narodu najcenniejszą gwarancją wspaniałej przyszłości”. (…) Nie mieliśmy żadnych szans. Od tej chwili byłem duszą i ciałem oddany Adolfowi Hitlerowi.

To bardzo  wstrząsające w swej realistycznej i  bardzo osobistej wymowie, świadectwo  wieloletniej, dokonywanej systematycznie i świadomie przez nazistowskie państwo, ideologicznej indoktrynacji, stopniowo wypierającej wielowiekowe, uświęcone tradycją  i bogatą kulturą zachowania, postawy i wzorce, dotychczasowych mieszkańców Niemiec.

Jaskrawym i jakże wymownym ostrzeżeniem  przed politycznym  totalitaryzmem jako systemem wypaczającym (niekiedy już na zawsze) podatne na wpływy i manipulacje umysły młodych ludzi, wpychanych w sidła nietolerancji  i  fanatyzmu z oczywistą szkoda dla nich samych jak i szerzej dla własnego ( i nie tylko własnego, jak uczy nas historia) kraju.

Autor publikacji, Alfons Hesk, nie kryje w swoich wspomnieniach  iż jak tysiące, podobnych mu, młodych Niemców przez lata było zafascynowany i w pełni oddany ideologii narodowego – socjalizmu  w jej różnych (politycznych, militarnych, narodowościowych,  społecznych i światopoglądowych)  odsłonach i przejawach oraz samemu Adolfowi Hitlerowi, jako niekwestionowanemu  liderowi. Wierzącym bezgranicznie  w prawdziwość  głoszonych  przez nazistowskich przywódców i  NSDAP haseł i tez,  zgadzając się z założeniami polityki wewnętrznej  i zewnętrznej III Rzeszy, w tym  również tymi wymierzonymi we własne społeczeństwo  ( likwidacja opozycyjnych partii politycznych i niemieckich mniejszości:  Żydów , Cyganów i osób o innej orientacji seksualnej), a później, w toku wojny, w  podbite narody europejskie. Co więcej był, jak czytamy, głęboko przekonany o ich słuszności a tym samym właściwości swoich wyborów. A były to przecież Niemcy ustaw norymberskich, wszechwładnego terroru Gestapo,  „Kryształowej nocy”, wyniszczającej, krwawej wojny,  krematoryjnych pieców i Holocaustu,w których każdy, nawet najmniejszy element życia  podporządkowany był zbrodniczej i  wynaturzonej,  politycznej doktrynie. Krajem w którym wszelkie przejawy odstępstwa (prawdziwego czy wyimaginowanego)  od  nazistowskich wytycznych i norm każe się z bezwzględną konsekwencją i surowością.   

Spisane relacje Alfonsa Heska, jednego z lokalnych przywódców niemieckiej młodzieżówki,   Hitlerjugend  (a wcześniej członka jej młodszej sekcji tzw. Jungvolku) pokazują i uzmysławia nam skalę manipulacji i wpływu jaką   osiągnął hitlerowski reżim w stosunku do własnego narodu  i jak dalece dał  się on opętać  szaleńczej wizji świata kreślonej przez Adolfa Hitlera i jego współpracowników. Ów, widziany z perspektywy dziecka i młodzieńca obraz ówczesnych Niemiec najbardziej zapada w pamięć i jest , bez wątpienia, jednym z najmocniejszych atutów prezentowanej tu lektury. 

Pokazuje  również jak  skutecznie hitlerowska  ideologia, wsparta bardzo sprawnie działającym  aparatem państwowym , szczególnie propagandą  (przykładem niech będą starannie wyreżyserowane, przez Josefa Goebelsa, doroczne norymberskie  wiece)  wywierała wpływ na  kształtowanie się postaw i osobowości ówczesnych  ludzi,  tak bardzo podatnych  na bardzo chwytliwe, krzykliwe, populistyczne hasła owej epoki. Aż strach pomyśleć kim stali by się gdyby  losy II wojny światowej potoczyły się inaczej…

Książka „Dziecko Hitlera. Moja młodość wśród nazistów” ze względu na  unikalne ujęcie tematu jest bardzo interesującym i wiele wnoszącym do naszej wiedzy   świadectwem swoich czasów. Gorąco polecam.

To już moje drugie spotkanie z twórczością   Marko  Kloosa (miałem okazję, jakiś czas temu, zapoznać się z serią Frontlines- bardzo mi się podobała)  i muszę przyznać iż autor wciąż znakomicie odnajduje się  w klasycznej (taką jak sobie ją wyobrażam) literaturze science fiction, a prezentowana tu książka, zatytułowana  „Wstrząsy wtórne” jest tego najlepszym przykładem.

Mamy w swoich rękach dopiero pierwszy tom, zakrojonej znacznie szerzej futurystycznej opowieści ( „Wojny palladowe”), toczonej wśród bezkresów galaktycznych przestrzeni, gdzie dopiero tworzą się i zawiązują powieściowe wątki, kształtuje fabuła, zalążki rozbudowanej intrygi i dopiero poznajemy naszych głównych bohaterów .

Fragmentaryczność toczącej się akcji i wielotorowa narracja, raz po raz,   przerzuca nas między światami kosmicznego Uniwersum ( mamy, oczywiście, świadomość iż kiedyś, finałowo wszystko razem się zajdzie i połączy ) pozwala nam objąć całość powieściowych zdarzeń  oraz docenić literacki kunszt autora oraz całe  bogactwo i różnorodność  świata przedstawionego, szczególnie iż ma on realne przełożenie na losy opisywanych postaci.

Zwolnionego po pięciu latach niewoli  gretiańskiego  majora, Czarnej Gwardii, Adena Robertsona, jego młodszej, dynamicznie wspinającej się  na najwyższe szczeble  finansowego imperium siostry  Solveig, obciążonej ponurym  bagażem wojennych doświadczeń  sierżant Idiny oraz błyskotliwego oficera gwiezdnej  floty  Dunstana.

Wszystko to zaś w cieniu zakończonej przed kilku laty wyniszczającej, międzyplanetarnej wojny i wciąż z trudem utrzymywanego, kruchego pokoju,  który nagle ktoś (uciekając się do krwawych aktów terroru)  postanowił zerwać.

Dużym atutem lektury, oprócz sugestywnych opisów, świetnie scharakteryzowanych postaci, zarówno głównych jak i pobocznych, doskonale wpisujących się w klimat i koloryt opowieści, jest bez wątpienia to iż mimo, naturalnej,  stylizacji języka (pojawia się wiele nieznanych nam, co zrozumiałe, określeń i terminów), całość czyta  się naprawdę bardzo dobrze.

Reasumując. Książka jest solidnym i bardzo dobrze  napisanym przyk fantastyki,   która przemawia do naszej wyobraźni, potrafi rozpalić nasze zmysły i  dostarczyć nam  kilkanaście godzin, niebanalnej,  utrzymanej na wysokim poziomie rozrywki. Czego chcieć można więcej? Z niecierpliwością oczekuje na kolejny tom powieści.

„Bandrea, Szeptycki, OUN”.

20 stycznia 2010 roku prezydent niepodległej już Ukrainy Wiktor Juszczenko, specjalnym dekretem, nadaje pośmiertnie przywódcy Organizacji  Ukraińskich Nacjonalistów, Stefanowi Banderze   tytuł Bohatera Ukrainy, dając tym samym jasny i czytelny (zwłaszcza dla nas Polaków) sygnał jak wyglądać i kształtować się  będzie polityka historyczna tego kraju przez najbliższe lata i dziesięciolecia. 

Dla rzesz Ukraińców (zwłaszcza młodego pokolenia) Bandera to wielki narodowy bohater, charyzmatyczny, obrosły legendą przywódca, bojownik o jedność i niepodległość ukraińskiego państwa. Człowiek o którym kręcone są filmy, pisane są książki i opracowania naukowe, któremu potomni stawiają pomniki, tablice i uwieczniają na znaczkach pocztowych. Dla nas, Polaków, to niezmiennie  symbol i ucieleśnienie wszystkich najgorszych cech skrajnie prawicowego, politycznego, ekstremizmu: terrorysta, morderca, twarz zbrodniczej doktryny, odpowiedzialnej za straszliwe i krwawe akty przemocy i  skrytobójcze mordy w II Rzeczypospolitej oraz  niewysłowione cierpienia i masowe ludobójstwo naszych rodaków na południowo wschodnich terenach ojczyzny.
 Prezentowana tu książka  Pana Marka A. Koprowskiego  „Narodziny ukraińskiego nacjonalizmu”  jest   pozycją, która w sposób   naprawdę bardzo szeroki,  merytoryczny  i  wielotorowy omawia problematykę ukraińskiego nacjonalizmu, obejmując tematycznie tak  płaszczyznę historyczną, polityczną czy militarną jak i  ideologiczną, społeczną oraz religijną ( bardzo dwuznaczna rola cerkwi prawosławnej i  jej zwierzchnika, metropolity  Andreja Szeptyckirgo). To rozbudowane, wsparte wieloma dokumentami i świadectwami,   spojrzenie na historię tego zbrodniczego ruchu, jego podwaliny ( Ukraińska Organizacja Wojskowa -UWO)  tego jak z biegiem czasu kształtował się i ewoluował (Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów-OUN) wraz ze zmieniającymi się, gwałtownie,  europejskimi uwarunkowaniami tego czasu. Prezentuje cele, które sobie zakładał i sposoby, którymi próbował wdrażać je w życie, skutkujące,  później,  masowym, usankcjonowanym przez partyjnych liderów  ludobójstwem ludności polskiej  na  Wołyniu w 1943 roku.

Powrócą tu echa najgłośniejszych aktów terroru wymierzonych w II Rzeczpospolitą: nieudany zamach na marszałka Józefa Piłsudskiego i wojewodę lwowskiego Kazimierza Grabowskiego  25 września 1921, szokujące zabójstwo, znanego polskiego polityka i zwolennika zbliżenia polsko-ukraińskiego Tadeusza Hołówki w Truskawcu 29 sierpnia 1931 roku, krwawy napad na oddział Poczty Polskiej w Gródku Jagiellońskim 30 listopada 2932 roku, polityczny mord dokonany na polskim ministrze spraw wewnętrznych Bronisławie Piernackim ,  dokonany w  Warszawie  15 czerwca 1934   oraz wiele innych, niekiedy już zapomnianych aktów brutalnej przemocy i  zbrodni wymierzonych przez ukraińskich nacjonalistów w  odrodzone państwo polskie. 

Odnajdziemy tu również  historię życia i działalności niekwestionowanego przywódcy tego nurtu  Stefana Bandery (oraz niektórych jego współpracowników),   który tworzy  ideologiczne i organizacyjne podstawy ruchu a   później wyraźnie  ukierunkuje go swoją władzą i swoim autorytetem. Autor przedstawia nam jego życiorys od lat najmłodszych (przesycony greko-katolicyzmem i wiarą w niepodległość Ukrainy) poprzez pierwsze kroki w działalności podziemnej prawicy, kolejne stopnie i szczeble w organizacji OUN i w jej ramach wielopłaszczyznową działalność na różnych polach ( łączność, zbieranie funduszy, propaganda, lecz również napady, pobicia, porwania, zabójstwa oponentów i przeciwników politycznych, tworzenie siatki agenturalnej i terrorystycznej) udział w zabójstwie polskiego ministra, proces,  osadzenie w Berezie Kartuskiej i więzieniu na Świętym Krzyżu ( bardzo ciekawe fragmenty)  oraz okres wzmożonej aktywności politycznej zaraz po uwolnieniu. 
Wszystko, naturalnie, ukazane w szerokiej, rozbudowanej  perspektywie, dokumentującej bardzo złożone  stosunki polityczno -społeczne w samej Ukrainie ( nie był to bynajmniej jednolity, ideologiczny, monolit), w Polsce ( przez lata ścierały się tu rozmaite koncepcje i plany, dotyczące metod sprawowania władzy w tym szczególnym regionie naszego kraju ) jak i już typowo polsko-ukraińskie, wpisanej w echa wielkiej, europejskiej i światowej polityki tego okresu. Dotyczy to też wątków odnoszących się do
wieloletnich zmagań władz  II RP z falą bezwzględnego terroryzmu i prób (w pewnym momencie wydawało się iż była na to pokojowa  szansa)  takiego czy innego  unormowania stosunków etnicznych w ramach  państwa polskiego. Jak wiemy z historii niewiele z tego wyszło.

Lektura Pana Marka A. Koprowskiego, to bardzo dobrze  napisana i niesłychanie interesująca  pozycja dla wszystkich pasjonatów naszej dwudziestowiecznej  historii ze szczególnym uwzględnieniem meandrów polityki wschodniej w dwudziestoleciu międzywojennym . Na pierwszy rzut oka widać ogromną historyczną wiedzę autora oraz świetną znajomość opisywanych realiów i zdarzeń. Bogaty materiał źródłowy (wzbogacony  zdjęciami)  powoduje iż na wiele wydawałoby się znanych faktów pisarz rzuca zupełnie nowe światło. Dodatkowym atutem tej publikacji (ukłon w stronę Wydawnictwa Replika) jest jej naprawdę bardzo dobre wydanie, zaopatrzone w  porządną twardą  oprawa z obwolutą, dobra jakość papieru i druku. Polecam gorąco.